โรคพิษสุนัขบ้าหรือโรคกลัวน้ำ เป็นโรคติดต่อที่ร้ายแรงชนิดหนึ่งเกิดจากเชื้อไวรัสชื่อ เรบีส์ไวรัส ทำให้เกิดโรคได้ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิด เช่น คน สุนัข แมว หนู ลิง กระรอก ค้างคาว เป็นต้น โดยเชื้อจะปนมาในน้ำลายสัตว์แล้วแพร่สู่คนและสัตว์อื่นผ่านการกัด โรคนี้เมื่อเป็นแล้วจะทำให้มีอาการทางประสาท ระบบประสาทส่วนกลางเสียหายและถูกทำลาย ถ้าป่วยแล้วจะเสียชีวิตทุกราย ซึ่งในปัจจุบันยังไม่มีกระบวนการใดๆที่จะรักษาโรคพิษสุนัขบ้าได้
คนเป็นโรคพิษสุนัขบ้าเนื่องจากรับเชื้อไวรัสโรคพิษสุนัขบ้ามาจากสัตว์ป่วย สามารถติดโรคจากสัตว์เหล่านี้ได้ 3 ทางหลัก คือ
1. ถูกสัตว์ที่เป็นโรคกัด เชื้อไวรัสจากน้ำลายสัตว์ที่เป็นโรคจะเข้าสู่ร่างกายทางบาดแผลที่ถูกกัด
2. ถูกสัตว์ที่เป็นโรคเลียบริเวณผิวหนังที่มีบาดแผลหรือรอยถลอกหรือถูกเลียที่ริมฝีปากหรือนัยน์ตา
3. การปลูกถ่ายอวัยวะ ที่รับอวัยวะมาจากผู้ป่วยติดเชื้อ
มีรายงานผู้ป่วยที่เสียชีวิตบางรายในต่างประเทศ ผ่านการหายใจรับเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าเข้าสู่ร่างกาย และพบผู้ป่วยที่เสียชีวิตจากการปลูกถ่ายกระจกตาจากผู้ที่เสียชีวิตด้วยโรคพิษสุนัขบ้า แต่ 2 กรณีนี้พบไม่มาก
เชื้อโรคพิษสุนัขบ้าจัดอยู่ในสกุล แรปโดไวริดี้ ( Rhabdoviridae ) ในจีนัสไลซ่าไวรัส ( Genus Lyssavirus ) เชื้อจะประกอบด้วยกรดไรโบนิวคลีอิค หรือ RNA ที่หุ้มล้อมด้วยโปรตีน ชั้นนอกสุดจะห่อหุ้มด้วยสารพวกไขมัน จึงถูกทำลายได้ง่ายด้วยสารละลายไขมันหรือน้ำยาฆ่าเชื้อ และเป็นเชื้อที่ไม่ทนทานต่อสภาวะแวดล้อม ถูกทำลายได้ด้วยแสงแดด แสงอุลตราไวโอเล็ต และสารเคมีทำความสะอาดทั่วๆไป
ส่วนของโปรตีนที่ประกอบเป็นโครงสร้างจะมี 5 ชนิดคือ
- ไกลโคโปรตีน (glycoprotein)
- นิวคลีโอโปรตีน (nucleoprotein)
- ฟอสโฟโปรตีน (phosphoprotein)
- เมตริกโปรตีน (matrix protein)
- ไวล่อนทรานสคริปเตส (virion transcriptase)